'WIJ MAKEN EEN FIK, EN JIJ VERSLAAT HEM'
r e c e n s i e s
van toneelvoorstellingen in 2001 en 2002
Der heimatlose Jude - 'literaire joden' op Duitse toneelplanken - naar aanleiding van Nathan der Weise (Lessing), Der Jude von Malta (Marlowe), Rijgdraad en Simon (Herzberg), Der Kaufmann von Venedig (Shakespeare) en Der Müll, die Stadt und der Tod (Fassbinder).
De Hoofdpersoon - over de voorstelling Blokhut door Alex d'Electrique.
Familiegraf - over Euripides' Alkestis door de Münchner Kammerspiele in de regie van Jossi Wieler.
Verhalen uit de geleende tijd - naar aanleiding van de voorstelling Anno Drenthe die Betsy Torenbos maakte met een negental Drenthse bejaarden.
Loopgraven - over de voorstellingen Asem en L. King of Pain door Het Toneelhuis in de regie van Luc Perceval.
Kleine wereld uit balans - over de voorstelling Bash van Neil Labute door het Toneelwerkhuis van het Nationale Toneel in Den Haag, in de regie van Maaike van Langen.
Woede en verwondering - naar aanleiding van het project 2 x 2 = 5 over en vanuit het werk van Fjodor Dostojewski, door 't Barre Land.
De zomer van Samuel Beckett - over het project van Thames Television en de BBC om het volledige toneelwerk van Samuel Beckett te verfilmen.
Scheermes of botte bijl - naar aanleiding van drie toneelvoorstellingen: Woyzeck van Büchner door Zuidelijk Toneel Hollandia (regie Paul Koek en Johan Simons); Biedermann en de brandstichters van Frisch door De Tijd in de regie van Lucas Vandervorst; Cairo Café (naar Fassbinder's Angst essen Seele auf, bewerkt door Sabri El Hamus, in de regie van Lodewijk de Boer).
'Het is geweldig om onze generatie te zijn' - naar aanleiding van Bloedbanden door De Noorderlingen.
Shakespeare's overvloedig zwelgen - over Shakespeare's Driekoningenavond door Theater het Amsterdamse Bos in de regie van Frances Sanders.
Stofzuigen - een Duitse, een Zwitserse en een Nederlandse produktie van een stuk van Bertolt Brecht: Mutter Courage und ihre Kinder door Schauspiel Hannover; Cercle de craie Caucasien (regie: Benno Besson) door Théâtre Lausanne); Arturo Ui door het Noord Nederlands Toneel (regie: Becker&Studt).
Troostende ordening - vier theaterprodukties in verkiezingstijd (januari 2003): Stemvee (Hilhorst/Alphenaar/De Balie); Chinindrest takeaway (Dood Paard); Perzen (Aischylos) door Annette speelt, regie: Christiaan Mooy; en Two Minds door Aernout Mik en Toneelgroep Amsterdam.
Bürgerschreck? - over Frank Castorfs bewerking van Tenessee Williams' Streetcar Named Desire als Endstation Amerika bij de Volksbühne in Berlijn.
Anatomie van een toneelhit - naar aanleiding van de voorstelling Cloaca, geschreven door Maria Goos, geregisseerd door Willem van de Sande Bakhuyzen, bij Het Toneel Speelt.
Rancunedemocratie - kunst en cultuur in Nederland na de verkiezingen van mei 2002 en na de moord op Pim Fortuyn.
Niet voelen, denken! - enkele klassieke teksten uit Oosteuropa op toernee in Nederland (waaronder een versie van Richard III uit Roemenië).
Onze Elektra - over Koos Terpstra's eigenzinnige bewerking van Sophokles' Elektra, in zijn eigen regie bij het Noord Nederlands Toneel.
De jongensdromen en de pers - hoe de kranten reageerden op de samenwerking tussen de Theatercompagnie van Theu Boermans en het theaterbedrijf van Joop van den Ende, resulterend in Requiem voor een zwaargewicht (regie: Mark Rietman).
Een liefdevol kijker - over de toneelfilms en -video's van Erik Lint.
'En toch beweegt ze' - over de voorstelling Het leven van Galileï van Bertolt Brecht door het Nationale Toneel in de regie van Ger Thijs.
Ontsnappingsroute van de verbeelding - over de jeugdtheatervoorstellingen Supervriend (door Maccus) en Katharina Katharina in het Ganzenbord (door Artemis, in de regie van Matthijs Rümke).
Hardop denken met kinderen - over de jeugdtheatervoorstellingen De stad en de zon (De Citadel, regie: Rob Bakker) en Geld (door Sonnevanck, regie: Flora Verbrugge).
Kansloze zelfmoordplannen - over Wachten op Godot van Beckett in de regie van Koos Terpstra bij het Noord Nederlands Toneel (met de spelers van Niet Uit Het Raam als Vladimir en Estragon).
Who's there? - Peter Brook regisseert Hamlet.
Huiverend ritueel - die klassieke teksten in een nieuw licht: Het huis van Bernarda Alba (Lorca) bij het Nationale Toneel (regie Johan Doesburg); Hamlet (Shakespeare) bij 't Barre Land (regie Jan Ritsema); Koning Lear (Shakespeare) bij Theater Oostpool (regie: Rob Ligthert).
Vrolijke studies naar kinderangst - nieuwe teksten voor jeugdtheater (o.a. Merkx naar Shakespeare, Rijnders, Terpstra) in een collectief project van Artemis.
'Wie kan mij zeggen wie ik ben?' - Shakespeare's Koning Lear bij het Nationale Toneel (regie Johan Doesburg, titelrol: Hans Croiset).
'Het gaat nooit over jullie'
Rode tepels rood verven - Theu Boermans regisseert Wedekinds Lulu bij De Theatercompagnie.
Trotse torens - Shakespeare's Troilus en Cressida bij Keesen&Co (regie: Wilibrord Keesen) en Lumumbabah (Lavern&Bogaerts).
De wortels van het kwaad - Gorki's Kleine luyden bij Theater Oostpool (op locatie in het Openlucht Museum) in de regie van Rob Ligthert.
'Wie van niets weet, kan nog lachen'
'Wiedergutmachungs-joden' op Duitse podia - verkorte versie van het essay Der heitalose Jude.
Lichtheid, muzikaliteit, verlangen - Luc Bondy regisseert Tsjechovs Meeuw bij het Weense Burgtheater.
Het grote sterven - Carina Moliers project Ruigoord II als multimediale gebeurtenis bij Toneelgroep Amsterdam.
Geïntegreerd Marokkaans Ikea-huwelijk
'Als uw oog niet meer kan huilen' - Dirk Tanghe regisseert bij De Paardenkathedraal Night & Day naar Noréns Nacht, moeder van de dag.
Alles handel! - Ola Mafalaani regisseert Shakespeare's De koopman van Venetië bij Toneelgroep Amsterdam (met als toegiften: Tsjechovs Drie zusters bij STAN/De Koe; en Oliver Provily's project De demonstranten).
Oorlogjes - de afstudeerlichting van de regisseursopleiding in 2001: Olivier Provily, Lotte van den Berg, Marcus Azzini.
'Ik haat die neger' - Shakespeare's Othello bij het Noord Nederlands Toneel, in de regie van Koos Terpstra (met Eric van Sauers in de titelrol).
Anatomie van een theaterfoto - het verzameld werk van toneelfotograaf Pan Sok in een boek verzameld.
'He'll tell you tales of horror' - POEtry, een project van Robert Wilson over het werk van Edgar Allan Poe, Thalia Theater Hamburg.
Oefeningen in geduldig kijken - de afstudeerlichting van de regisseursopleiding in 2002.
'Zweer bij jezelf, en ik geloof je' - Shakespeare's Romeo en Julia door Theater het Amsterdamse Bos in de regie van Frances Sanders.
De mooie hartstocht van weleer - Peter Zadek regisseert Ibsens Rosmersholm bij het Weense Burgtheater, met Angela Winkler en Gert Voss.
Alles in een helder licht - Peter Sellars regisseert Euripides Kinderen van Herakles als asielzoekersdrama bij de eerste aflevering van de Ruhr Triënale.
'Wij zijn een soap' - twee familievertellingen op het toneel: Ayckbourne's Huis & Tuin bij het Nationale Toneel (regie: Antoine Uitdehaag) en Benno Barnhards Stervelingen bij Het Toneel Speelt (regie: Gijs de Lange).
Slangenkuil - Niek Koppen maakte voor de NOS een driedelige documentaire over Toneelgroep Amsterdam; Gerardjan Rijnders regisseert daar Macbeth.
Requiem voor losers - het MUZ-theater speelt Lot Vekemans' toneeldebuut Truckstop in de regie van Alan Zipson; met als toegiften: Aluin speelt Coriolanus (regie: Erik Snel) en Toneelgroep Amsterdam speelt Con Amore (naar Monteverdi) in de regie van Ivo van Hove.
'Throw out the lifeline' - Schauspiel Zürich speelt Shakespeare Driekoningenavond (Was Ihr Wollt) in de regie van Christoph Marthaler.
--------------------------------------------------------------------
'WIJ MAKEN EEN FIK, EN JIJ VERSLAAT HEM' - RECENSIES
naar aanleiding van toneelvoorstellingen in het seizoen 1999-2000
Shakespeare's King Lear, middels hiphop en rap gebracht voor een jong publiek. Overpeinzingen naar aanleiding van de voorstelling Rapido.
De Laatsten - over Toneelgroep Amsterdam en De Trust. Recensie van de voorstellingen Mooi weer vandaag van David Storey en Kwartet van Heiner Müller bij Toneelgroep Amsterdam, en de voorstelling De laatsten van Maxim Gorkij bij De Trust.
Oud & Dood & Afgeschreven - over Toneelgroep Amsterdam en Het Nationale Toneel. Wanneer ben je eigenlijk afgeschreven in het Nederlandse toneelbestel? Recensies van de voorstellingen Kwartetten van Elmer Schönberger bij Toneelgroep Amsterdam, Familiegeschiedenis Belgrado van Biljana Srbljanovic bij Art & Pro en Oude Mensen van Willem Jan Otten (naar Louis Couperus bij Het Nationale Toneel).
Vooruit leven en achterwaarts begrijpen - over Rieks Swarte en Maatschappij Discordia. Recensies van de voorstellingen Het Panorama van de eeuw op een Ijmuidens forteiland door de Firma Rieks Swarte, en The Way of the World van William Congreve door Maatschappij Discordia.
'Een klap volstaat om me te laten zingen' - over Luc Perceval en Johan Simons & Paul Koek. Recensies van de Holland Festival-voorstellingen Aars, een nieuwe bewerking van Aeschylos' Oresteia van Peter Verhelst door Het Toneelhuis in de regie van Luk Perceval, en van Judith van Friedrich Hebbel in de regie van Johan Simons & Paul Koek bij Hollandia.
Platgetrappelde camelia's - over Ivo van Hove. Het melodrama De dame met de camelia's van Alexandre Dumas fils in de regie van Ivo van Hove bij het Zuidelijk Toneel.
Wiseguys & Mariken - over Allan Zipson en Inèz Derksen. Het elan van de oude en de nieuwe generatie jeugdtheatermakers in Nederland, aan de hand van de voorstellingen Wiseguys (een tekst van Philip Osment in de regie van Allan Zipson bij het MUZ-theater) en Mariken, een eigen bewerking van de oude vertelling over Marieken van Nieuwmeghen in de regie van Inèz Derksen, mede-artistiek leider van de nieuwe jeugdtheaterformatie Het Laagland.
Bij de buren is het erger - over het Oranjehotel en Ibsen. Recensie van de voorstelling Kleine Eyolf, een van de laatste toneelstukken van de Noorse schrijver Henrik Ibsen (1828-1906), in de regie van Ivar Van Urk bij de Groningse theatergroep Het Oranjehotel.
Het debutantenjubileum - over Carina Molier. FACT, het produktiehuis waar startende regisseurs kunnen debuteren, jubileerde in het voorjaar van 2000 (FACT bestaat 25 jaar) en kreeg bijna tegelijkertijd te horen dat het project vanaf 2001 wordt opgeheven. Tijdens de jubileumavond toonde Carina Molier een 'pilot'-voorstudie van haar voorstelling Ruigoord, die in november 2000 bij Toneelgroep Amsterdam in première gaat. De voorstudie bleek al een verrassend complete voorstelling.
'Ik herinner me dat U dacht dat het afgelopen was' - over Maatschappij Discordia en 't Barre Land. Tijdens hun traditionele Fin de Saison toonden Maatschappij Discordia een aantal produkties, waaronder Crisp van Maarten Boegborn, een geheel vernieuwde versie van Kras van Judith Herzberg en Je me souviens, onder meer op basis van teksten van Perèc.
'Zeer vereerde heer Guy Cassiers' - over de schrijver Odon von Horvath aan de regisseur Guy Cassiers. Het RO Theater presenteerde in het voorjaar van 2000 de voorstelling Kasimir en Karoline naar een tekst van Odon von Horvath. De schrijver reageerde geschrokken.
'Ja Zuster Nee Zuster'. Op afstand de meest bejubelde voorstelling van het seizoen 1999-2000 werd de theaterversie van de populaire televisieserie Ja Zuster Nee Zuster van Annie M.G.Schmidt en Harry Bannink, een co-produktie van de Firma Rieks Swarte en het Rotterdamse RO Theater.
De weter en de radeloze - over Art & Pro en 't Barre Land. Twee jeugdwerken van Tsjechov. Frans Strijards vervolgt (na De kersentuin en Oom Wanja) zijn langlopend onderzoek naar de krachtlijnen in Tsjechovs toneel, met een mooie voorstelling van Ivanov, waarin ook Strijards' werk als toneelleraar zijn vruchten afwerpt. De jonge toneelspelergroep 't Barre Land brengt een vier uur durende, verfrissende visie op Tsjechovs Platonov.
Zwarte Pool II - over Het Toneel Speelt. Alleen Nederlandstalig repertoire wil de groep van Hans Croiset (vooralsnog ongesubsidieerd) spelen. Afgelopen seizoen waagde Het Toneel Speelt zich (in de regie van Willem van de Sande Bakhuyzen) aan Een zwarte Pool van Karst Woudstra, tien jaren geleden een hit bij Het Nationale Toneel. Die reprise hadden ze beter achterwege kunnen laten.
Big Boy - over Carina Molier. Carina Molier mixt in haar theater niet alleen werelden maar ook media. De performance-voorstelling Big Boy is daarvan een treffend en ontroerend voorbeeld.
